มาทำความรู้จักกับ โรคลิสเทอเรีย (Listeria) คืออะไร

โรคติดเชื้อลิสเทอเรีย สามารถพบได้ใน ดิน ปุ๋ย อาหารสัตว์ และแหล่งน้ำทั่วไปในธรรมชาติ  และยังสามารถพบได้กับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ทั้งสัตว์ป่าและสัตว์บ้าน นกหลายชนิด หอย ปลา และคนบางคน ก็เป็นรังโรคนี้ได้ โดยจะพบเชื้อนี้อยู่ในอุจจาระของสัตว์ คน

โรคลิสเทอเรีย คืออะไร 

โรคเชื้อลิสเทอเรีย คือ การติดเชื้อร้ายแรงที่เกิดจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนแบคทีเรีย แบคทีเรียเหล่านี้พบได้บ่อยที่สุดในเนื้อที่ปรุงไม่สุกและผลิตภัณฑ์จากนมที่ไม่ผ่านการพลาสเจอร์ไรท์ เชื้อลิสเทอเรีย เป็นโรคร้ายแรงระบบาสาธารณสุขเป็นการติดเชื้อที่ไม่ที่ธรรมดา ทุกคนสามารถติดเชื้อได้ ทั้งผู้ใหญ่และเด็กที่มีสุขภาพแข็งแรงไม่ค่อยป่วยหนัก ก็สามารถติดได้เช่นกัน

สตรีมีครรภ์และทารกในครรภ์มีความเสี่ยงสูง หากติดเชื้อลิสเทอเรียทำให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด การแท้งบุตร หรือการตายคลอด ทารกแรกเกิดสามารถป่วยหนักได้เนื่องจากผ่านการติดเชื้อจากมารดา ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอก็มีความเสี่ยงสูง รวมถึงผู้ที่มีโรคประจำตัวเช่น มะเร็ง เอดส์ ผู้ปลูกถ่ายอวัยวะ และผู้สูงอายุ ระยะฟักตัวของโรค 1 – 90 วัน

การติดเชื้อชนิดนี้จะเกิดกับประเทศที่เจริญแล้วทั้งยุโรปและสหรัฐอเมริกา มีรายงานจาก ซีเอ็นเอ็น กล่าวอ้างว่า ประเทศสหรัฐอเมริกากำลังเผชิญกับโรคระบาด ลิสเทอเรีย ที่กำลังระบาดใน 11 รัฐ ซึ่งที่มาอาจเชื่อมโยงกับผลิตภัณฑ์นมหลายสิบชนิด โรคลิสเทอเรีย เป็นสาเหตุการเสียชีวิตมากที่สุดเป็นอันดับสามในประเทศ โดยมีผู้เสียชีวิตประมาณ 260 คนล้านต่อปี ตามข้อมูลจาก CDC ถึงแม้ว่าจะมีการรรักษาที่เพียงพอ แต่โรคนี้มีโอกาสเสียชีวิตสูงถึง 20 – 30 % สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐอเมริกาอ้างอิง

สาเหตุโรคลิสเทอเรีย

สาเหตุมาจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งชื่อ Listeria monocytogenes ลิสเทอเรีย พบได้ในดินและน้ำและสามารถเข้าสู่ผักดิบได้จากดินหรือจากปุ๋ย เชื้อลิสเทอเรีย ยังสามารถเข้าไปในเนื้อดิบและนมและอาหารแปรรูป เช่น เดลี่ชีส เนื้อเย็น และฮอทด็อก เป็นต้น

เชื้อลิสเทอเรียเป็นเชื้อที่สามารถอยู่ได้ในอุณหภูมิเย็นจัดที่ต่ำได้ถึง 0 องศาเซลเซียส จะเจริญได้ดีในช่วง 1- 45 องศาเซลเซียส เชื้อนี้ฆ่าตายด้วยความร้อนตั้งแต่ 70 องศา เซลเซียสขึ้นไปเป็นเวลานานอย่างน้อย 3 - 5 นาทีและด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อหลายชนิดเช่น Sodium hypochlorite, สารประกอบในกลุ่ม Iodophor compound, และสารประกอบในกลุ่ม Ammonium compound อย่างไรก็ตาม เชื้อนี้มีชีวิตนอกร่างกายคนได้นานมากเมื่ออยู่ในแหล่งรังโรคของเชื้อนี้

อาการโรคลิสเทอเรีย

• มีอาการป่วยคล้ายไข้หวัด โดยมีอาการเช่น มีไข้
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• คลื่นไส้
• อาเจียน
• ท้องร่วง
• ปวดแสบกระเพาะอาหาร

** หากแบคทีเรียเข้าสู่ระบบประสาท อาจมีอาการแย่ลง ปวดศีรษะ คอเคล็ด ชัก สูญเสียการทรงตัว และกิดอาการสับสนขึ้นได้

การวินิจฉัยทางแพทย์

• การซักถามประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วย ที่สำคัญ เช่น ประวัติอาการ ประวัติการบริโภคอาหาร น้ำดื่ม นม และ /หรือบริโภคผลิตภัณฑ์ต่างๆจากนม
• การตรวจร่างกาย
• การตรวจเลือด เช่น ซีบีซี (CBC) เพื่อดูการติดเชื้อแบคทีเรีย
• การเพาะเชื้อ อาจจากสารคัดหลั่งจากแผลในตำแหน่งต่างๆ, จากเลือด, จากน้ำไขสันหลัง และ/หรือจากอุจจาระ และ
• อาจมีการตรวจอื่นๆเพื่อการสืบค้นเพิ่มเติม เช่น การตรวจภาพอวัยวะที่ก่ออาการเช่น เอกซเรย์, อัลตราซาวด์, เอกซเรย์- คอมพิวเตอร์(ซีทีสแกน) และ/หรือเอมอาร์ไอ ทั้งนี้ขึ้นกับอาการของผู้ป่วยและดุลพินิจของแพทย์

การรักษา

• ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาในโรงพยาบาล แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดดำ วิธีนี้เป็นวิธีที่เร็วและเห็นผลมากที่สุด
• ทานยาปฏิชีวนะใช้เวลา 2 สัปดาห์
• ยาลดไข้เมื่อมีไข้สูง
• ยาแก้ปวดเมื่อ ปวดหัว หรือปวดเมื่อยเนื้อตัว
• การใช้ยาผงเกลือแร่ โออาร์เอส (ORS) เมื่อท้องเสีย
• การให้สารน้ำ/สารอาหารทางหลอดเลือดเมื่อกินหรือดื่มน้ำได้น้อย

** คนที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแออาจต้องได้รับการรักษานานขึ้น เนื่องจากอาจมีโรคแทรกซ้อน หรือโรคนี้กลับมาอีกครั้ง

วิธีการป้องกัน

• แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาทั้งหมดของผู้ป่วย (รวมถึงยาที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์และผลิตภัณฑ์สมุนไพร)
• แจ้งแพทย์ให้ทราบ หากผู้ป่วยยังมีอาการหลังจากทานยาปฏิชีวนะเสร็จ
• ปรุงอาหารจากสัตว์ทั้งหมดรวมทั้งไข่เนื้อสัตว์และสัตว์ปีกให้สุก
• ล้างผักและผลไม้ทุกชนิดให้สะอาดก่อนรับประทาน
• ล้างมือและอุปกรณ์ทำอาหารด้วยสบู่ร้อน น้ำหลังจากจับต้องอาหารโดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากสัมผัสกับของดิบและเนื้อสำเร็จรูป
• ห้ามหยุดทานยาปฏิชีวนะเอง
• ไม่ควรดื่มนมดิบที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ ดื่มนมที่พาสเจอร์ไรส์ ถูกความร้อนเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรีย

อย่างไรก็ตามควรระวังหรือป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดขึ้นกับคนในครอบครัวดีที่สุด หากมีอาการดังที่กล่าวอ้างไปยังข้างต้น ควรรีบไปพบแพทย์ เพื่อตรวจอาการ เช็คดวงรายสัปดาห์ รายวัน เช็คเบอร์มงคล เซียมซีจากสำนักดัง เช็คธูปเลขเด็ด ได้ที่เว็บไซต์ สาธุเก้า ดอทคอม

อ่านเพิ่มเติม

1. ปักหมุดสายเที่ยว สถานที่เที่ยวใกล้กรุงเทพฯ เดือนมีนาคม 2567 ต้อนรับฤดูร้อน

2. ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ในช่วงหน้าร้อน ปี2567 เลี่ยง 'ฮีทสโตรก'

3. ผลไม้วิตามินสูง บำรุงสายตาวัยทำงาน